توت فرنگی با نام علمی فراگاریا آناناسا گیاهی است از تیره گلسرخیان که نهان دانه محسوب می شود. گیاه آن حالت بوته ای و رونده داشته و به صورت طبیعی و یا گلخانه پرورش داده می شود. آب و هوای مناسب برای رشد این گیاه، معتدل است. با این حال میوه های آن نسبت به سرما حساسیت بالایی دارند. گیاه برای رشد مناسب نیاز به گیاه خاک دارد. همچنین خاک های اسیدی برای این نوع گیاه مناسب خواهند بود. میوه توت فرنگی به عنوان یک میوه پرخاصیت شناخته شده و فواید فراوانی دارد.
توت فرنگی برای رشد مناسب نیاز به خاک حاصلخیز دارد. کودهای دامی پوسیده، خاک برگ و گوگرد برای این کار مناسبند. در خصوص آبیاری محصول می توان انواع روش های آبیاری را بکار برد. با این حال روش آبیاری قطره ای عملکرد خوبی دارد. تکرار آبیاری بسته به آب و هوا و دمای محیط ما بین دو تا هفت روز متغیر است. در برخی انواع گونه ها بسته به زمان کاشت، در اولین بهار ممکن است باردهی شروع شود با این حال برای اینکه محصول پربار و بوته های قوی داشته باشید، توصیه می شود شکوفه ها را بچینید. این کار به بازدهی بیشتر بوته در سال بعد می انجامد. توت فرنگی را می توانید در منزل و یا فضای آزاد بکارید. این گیاه نیاز به مراقبت های زیادی ندارد و در اغلب خاک ها رشد می کند. با این همه برای داشتن محصول مرغوب باید به نکات مهم پرورش گیاه توجه داشته باشید. در صورت کاشت در منزل به دلیل امکان تنظیم و کنترل دما و سایر شرایط محیطی می توان آن را در تمام فصول سال کاشت. در ادامه به معرفی و بررسی توت فرنگی و روش های کاشت و پرورش آن می پردازیم.
میوه توت فرنگی برای اولین بار در کشور فرانسه به صورت امروزی تولید شد. قبل از آن، این میوه به صورت وحشی و جنگلی در دسترس بود. در قرن چهاردهم میلادی و با شروع به کشت به صورت اهلی و پرورشی در مزارع فرانسه، به تدریج به سایر نقاط جهان منتقل شد. در ایران نیز برای اولین بار در زمان وزارت اتابک اعظم در دوران قاجار این میوه به ایران رسید. گونه وحشی میوه به نام توت وحشی در مناطق جنگلی ایران مانند جنگل های شمال به صورت خودرو روئیده می شود. در قرن چهاردهم میلادی کاشت و پرورش توت فرنگی در مزارع و با غ های فرانسه متداول شد. دو قرن بعد و در قرن شانزدهم این میوه در سراسر اروپا مورد توجه قرار گرفت. در آن زمان از این میوه علاوه بر مصرف به عنوان میوه و دسر، برای درمان افسردگی استفاده می کردند.
در ایران در سال ۱۳۱۷ برای اولین بار در باغ فلاحت کشت توت فرنگی توسط اتابک اعظم شروع شد. گونه اتابکی از این نام گرفته شده است. بعدها در سال ۱۳۴۵ فردی به نام شیخ عثمان تعدادی بوته از ترکیه وارد و در باغ خود در استان کردستان کاشت. در سال های اخیر کشت و پرورش این میوه به شکل وسیع مورد توجه قرار گرفته است. جالب است بدانید که استان کردستان به دلیل شرایط آب و هوایی خود، قطب تولید توت فرنگی در ایران شناخته میشود. گفته می شود بیش از هشتاد درصد تولید این میوه در ایران متعلق به این استان است. روش کاشت آن در ایران بیشتر به طور طبیعی است. در کنار آن، روش تولید گلخانه نیز وجود دارد که درصدی کمی از آن را به خود اختصاص داده است. شهرهای سنندج، مریوان و کامیاران جزو برترین شهرهای این استان در تولید توت فرنگی است. پس از استان کردستان، مازندران رتبه دوم تولید توت فرنگی در ایران را به خود اختصاص داده است. روش برداشت به صورت دستی است و هیچ جایگزینی با روش های مکانیزه ندارد. کاشت و پرورش این میوه نسبت به سایر میوه ها و محصولات زراعی دارای سوددهی خوبی است.
توت فرنگی دارای خواص فراوانی است. ارزش غذایی بالای این میوه و خاصیت آنتی اکسیدانی آن موجب شده است که کارشناسان تغذیه بر مصرف آن تاکید داشته باشند. این میوه سرشار از ویتامین C و منگنز است. همچنین انواع ویتامین های دیگر شامل ویتامین های گروه B، ویتامین E، ویتامین K، کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، روی و فلورید در آن موجود است. این میوه سرشار از آنتی اکسیدان های مختلف است که خاصیت ضد سرطانی داشته و برای جلوگیری از ابتلا به انواع سرطان مفید است.
از دیگر خواص توت فرنگی می توان به خاصیت ضد پیری آن اشاره نمود. ویتامین C موجود در میوه به افزایش تولید کلاژن و خاصیت انعطاف پذیری پوست منجر می شود. افرادی که به طور مرتب این میوه را در برنامه غذایی خود دارند، از پوستی صاف، شفاف و بدون چین و چروک برخوردار هستند. نکته دیگر این است که ماده آنتی سیانین موجود در میوه به محافظت پوست از اشعه UV جلوگیری می نماید.
یکی از خواص این میوه کاهش خطر حمله قلبی و سکته مغزی است. مصرف منظم آن موجب کاهش کلسترول بد خون، جلوگیری از تصلب شرایین و رفع التهابات بافت می شود. پتاسیم و فیبری که در توت موجود است به همراه آنتی اکسیدان های موجود در آن برای سلامت قلب مفید است. از طرفی این مواد با کاهش خطر تشکیل لخته های خونی در مغز به کاهش خطر سکته مغزی کمک می کنند. از دیگر موارد مهم وجود پتاسیم بالا در توت فرنگی است. این ماده اثرات منفی سدیم را در بدن خنثی نموده و به کاهش فشار خون کمک می کند.
از دیگر خواص این میوه پر خاصیت می توان به جلوگیری از یبوست و رفع آن به دلیل وجود فیبر اشاره نمود. فیبر موجود در میوه موجب افزایش تحرک معده و روده شده و موجب تسهیل در اجابت مزاج می شود. از طرفی وجود فیبر و قند پایین در آن به کاهش قند خون و ایجاد تعادل منجر می گردد. مصرف مداوم و روزانه آن برای بیماران دیابتی به کاهش عوارض ناشی از دیابت می انجامد.
توت فرنگی یکی از میوه های مفید برای خانم ها و زنان باردار است. میوه دارای مقادیر مناسبی اسید فولیک و ویتامین های گروه B است که برای رشد جنین در طول دوران بارداری لازم است. از طرفی برای کاهش اثرات افسردگی و بهبود حافظه جنین و مادر مفید است. بدین ترتیب ملاحظه می شود که این میوه پرخاصیت فواید و اثرات مثبتی بر روی سلامت عمومی بدن در کلیه گروه های سنی دارد، لذا مصرف آن برای تمامی گروههای سنی و افراد مختلف توصیه می شود.