سولفات منیزیم ترکیبی معدنی است که در قسمت های مختلف بدن به خصوص در اعصاب، ماهیچه ها و عضلات حیاتی بدن کاربرد دارد.
فرمول شیمیایی سولفات منیزیم mgso4 و جرم مولی آن 120.366 می باشد و در دمای اتاق این ماده به صورت کریستال های کوچک و بدون رنگ می باشد.
سولفات منیزیم از اکسیژن، منیزیم و گوگرد تشکیل شده است، سولفات منیزیم به جهت شباهت شکل ظاهری به نمک و همچنین حل شدن در آب به نمک اسپوم و حمام نیز معروف است.
سولفات منیزیم در صنعت بهداشت و درمان و همچنین در صنعت کشاورزی کاربردهای متعددی دارد در این مقاله قصد داریم در خصوص کاربردهای این ترکیب شیمایی بپردازیم
منیزیم سولفات را با نام نمک اپسوم و نمک حمام نیز می شناسند.
معروف ترین آبپوش سولفات منیزیم با فرمول شیمیایی mgso4.vh2o می باشد که به منیزیم سولفات 7 آبه نیز معروف است.
سولفات منیزیم به دلیل داشتن منیزیم که یک ماده غذایی لازم و مفید برای بدن می باشد خواص متعددی دارد که در ادامه به چند نمونه از آن ها اشاره می کنیم.
سولفات منیزیم کریستال هایی بی رنگ و بی بو است که به راحتی درآب حل می شود و از ماده خشک سولفات منیزیم به عنوان نم گیراستفاده می کنند.
منیزیم سولفات نامحلول در استون است ولی به طور ناچیز در الکل و گلیسیرین حل می شود.
سولفات منیزیم به دو حالت 7 آبه MgSO4.7H2O و 1 آبه یعنی همان MgSO4.H2O وجود دارد که هر دوی این ها از خواص منیزیم برخوردار می باشند.
طبق تحقیقات انجام شده بر روی 414 بیمار قلبی که کمتر از 50 سال سن داشتند سطوح منیزیم این بیماران اندازه گیری شد و پس از 2 سال بررسی و تحت نظر قرار دادن شرایط این بیماران، پژوهشگران دریافتند که میزان حمله قلبی درافرادی که منیزیم کمتری داشتند 8 برابر بیشتر از افرادی بوده است که در مقایسه با آن ها منیزیم بیشتری مصرف کرده بودند.
عنصر منیزیم در موز، اسفناج، کدوتنبل، بادام، لوبیای سیاه، آووکادو، انجیر، شکلات تلخ، ماست یا کفیر وجود دارد. از جمله فواید منیزیم در غذاها می توان موارد زیر را مثال زد:
علاوه بر این ها، منیزیم برای حرکت سدیم، پتاسیم و کلسیم به داخل و خارج سلول لازم است و باعث پایداری غشای برانگیخته می شود.
منیزیم نقشی اساسی در حفظ تعادل عصبی و ماهیچه ای دارد علاوه بر آن به عبور راحت تر مواد غذایی از روده ها کمک می کند به همین دلیل استفاده از منیزیم در تغذیه روزانه شدیدا توصیه می شود.
سولفات منیزیم به دلیل داشتن منیزیم که یکی از مهم ترین ماده ها برای فعالیت آنزیم های بدن می باشد مصرف دارویی نیز دارد.
منیزیم از فراوان ترین کاتیون ها در میان مایعات درون سلولی بدن می باشد. داروهای ساخته شده از سولفات منیزیم برای تامین این نیاز مهم بدن یعنی نیاز به منیزیم استفاده می شود.
از دیدگاه فارماکودینامیک، سولفات منیزیم یک ملین اسموتیک بوده و با افزایش حجم آب موجود در روده ها موجب افزایش حرکات روده و افزایش حجم مدفوع و نهایتا درمان یبوست می شود.
اگر بخواهیم سولفات منیزیم را از دیدگاه فارماکوکینتیک نیز بررسی کنیم، سولفات منیزیم در پره اکلامپسی (فشارخون بالا همراه با پروتئینوری که در طول دوران بارداری) کاربرد دارد.
داروی منیزیم سولفات از طریق تزریق های وریدی و عضلانی استفاده می شوند و از طریق ادرار دفع می شود.
با این تفاوت که در تزریق عضلانی علاوه بر دردناک بودن تزریق، بعد از یک ساعت دارو در بدن جذب می شود و3 تا 4 ساعت طول اثر دارد، اما در تزریق وریدی داروی سولفات منیزیم سریعا جذب می شود و تا 30 دقیقه طول اثر دارد.
داروی منیزیم سولفات بعد از تزریق از جفت عبور کرده و به شیر نیز ترشح می شود.
داروی سولفات منیزیم وریدی در طی سزارین برای بیماران تحت بی حسی نخاعی تجویز شده و باعث می شود که مانند یک مسکن قوی عمل کند و درد شدید بعد از عمل را کاهش دهد.
از کاربردهای دارویی ترکیب معدنی سولفات منیزیم این است که به دلیل رطوبت دهندگی این ماده، برای درمان بریدگی ها و زخم ها و همپنین درمان آریتمی ناشی از هایپومنیزیمی نیز استفاده می شود.
سولفات منیزیم کاربرد های دیگری نیز به عنوان ماده دارویی دارد از جمله:
ملین
در موارد ی که دچار درد شدید شکمی، استفراغ و تهوع، پارگی روده، انسداد روده یا یبوست شدید، کولیت و مگاکولون توکسیک و تغییر در عادات دفع مدفوع به عنوان ملین از منیزیم سولفات بدون نسخه استفاده نشود و حتما با دکتر مشورت شود
درمان یبوست
2 تا 4 قاشق چای خوری گرانول منیزیم سولفات به همراه یک استکان آب و یا برای بهتر کردن طعم آن به همراه آب میوه مصرف شود و در صورت نیاز می توانید هر 6 ساعت این کار را دوباره تکرار کنید.
کنترل تشنج های ناشی از پراکلامپسی
4 گرم انفوزیون وریدی یا 4 تا 5 گرم عضلانی در هر سمت عضلات سرینی تزریق شود. بعد در ادامه 1 تا 2 گرم در ساعت انفوزیون مداوم وریدی یا 4 تا 5 گرم به صورت متناوب در هر سمت سرین هر 4 ساعت تزریق شود که حداکثر دوز مصرفی از این ماده 40 گرم در 24 ساعت است.
روش دیگری نیز به عنوان جایگزین برای تزریق سولفات منیزیم به منظور کنترل تشنج های ناشی از اکلامپسی و پراکلامپسی می توان استفاده کرد به این شکل که از 4 تا 6 گرم جهت دوز بارگیری و در ادامه 1 تا 2 گرم در ساعت انفوزیون وریدی برای مدت حداقل 24 ساعت استفاده شود.
سولفات منیزیم به همراه سایر داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی باعث دپرسیون شدید اعصاب می شود و تاثیرات داروهای بلوکه کننده عصبی/عضلانی را تشدید می کند.
از مصرف داروهایی که برای درمان نارسایی قلب و آریتمی قلب به کار می روند(گلیکوزیدهای قلبی) به همراه سولفات منیزیم باید خودداری کرد.
برای خرید سولفات منیزیم هفت آبه که یکی از انواع سولفات منیزیم می باشد می توانید با کارشناسان شرکت Avichem تماس گرفته و به میزان درخواستی سفارش دهید.
با توجه به احتمال بالای بروزعوارض ناشی از مصرف داروها برای جنین انسان باید در مصرف انواع داروها بااحتیاط عمل کرد.
داروهای مصرفی در دوران بارداری بر اساس میزان احتمال بروز عوارض به دسته های A ، B، C، D و X تقسیم می شوند. ماده دارویی منیزیم سولفات جزو دسته D محسوب می شود.
مطالعات انجام شده بر روی داروهای از گروهD نشان می دهد که مصرف این گونه از داروها برای جنین انسان، خطرآفرین است ولی استفاده از آن برای زنان باردار اجتناب ناپذیر است و با تجویز پزشک و پذیرفتن خطرات احتمالی، می توان از آن ها استفاده کرد.
تمامی داروها علاوه بر داشتن خاصیت درمانی ممکن است عوارض جانبی وside effect هایی نیز داشته باشند که اگرچه عوارض جانبی ناشی از مصرف سولفات منیزیم ممکن است در یک فرد مشاهده نشود ولی بهتر است در صورت مشاهده هر یک از عوارضی که درادامه ذکر می شود به پزشک معالج خود مراجعه فرمایید:
خواب آلودگی | اسهال |
تعریق شدید | فلج شل عضلانی |
هایپرفلاکسی | برادیکاردی |
برافروختگی صورت | هایپوتنشن (افت و کاهش فشارخون) |
آریتمی | تضعیف میوکارد |
هایپوترمی | فلاشینگ |
اتساع عروق | میاستنی گراویس |
هایپرمنیزمی |
منیزیم یکی از عناصر تشکیل دهنده کلروفیل و وجود آن برای تشکیل کلروفیل در گیاهان ضروری است. کلروفیل به عنوان رنگدانه گياه، رنگ سبز را به گياه داده و فتوسنتز را انجام می دهد. منیزیم جزء عناصر پر مصرف می باشد و تاثیر زیادی در متابولیسم کربن، نیتروژن، چربی و واکنش اکسیداسيون گیاه دارد. همچنين وجود منيزيم باعث افزايش عمر ميوه گياهان ميشود.
در هر مولکول کلروفیل نیز یک اتم منیزیم وجود دارد، در هنگام کمبود منیزیم نه تنها گیاهان زرد شده بلکه از تشکیل سایر رنگدانه های گیاهی مانند کاروتن کاسته می شود. این عنصر بصورت کاتیون دو ظرفیتی Mg+2 توسط گیاه جذب می شود.
از آنجا که اكثر گياهان به سولفات نيز نيازدارند، شکل تجاری عنصر منيزيم بصورت سولفات منیزیم 7 آبه با 9.6 درصد منیزیم و 36 درصد اکسید منیزیم است. كود سولفات منيزيم برای خاک اسیدی، خاک فرو شسته(خاکی که در اثر باران املاح و مواد معدنی خود را از دست داده است) و خاک ماسه ای نیز مناسب است.
منیزیم به عنوان جزئی از مواد معدنی خاک یک عنصر مهم در خاک محسوب می شود و کمبود این عنصر سبب عدم رشد کافی گیاهان و عملکرد فتونستز می شود و سبب باروری خاک می شود.
منیزیم از عناصر مهم برای رشد فتونستز گیاه می باشد این عنصر با نقشی که در متابولیسم مواد مختلف از جمله کربن خصوصا تغییر و تبدیل موادی نظیر پروتئین ها و چربی ها دارد نقش مهمی در عملکرد محصولات علی الخصوص گیاهان روغنی دارد.
منیزیم با فعال کردن فتونستز و بالا بردن کربوهیدرات فتونستز سبب جوان کردن فتونستز می شود در واقع می توان گفت که منیزیم به عنوان نیروگاه فتونستز عمل می کند.
البته سولفات منیزیم در افزایش گوگرد خاک نیز تاثیر بسزایی دارد، بنابراین می توان گفت استفاده از سولفات منیزیم با بالا بردن عملکرد منیزیم و گوگرد خاک نقش مهمی در تولید محصولات کشاورزی داشته و به عنوان یک روش اقتصادی برای افزایش بهره بری از محصولات کشاورزی شناخته می شود.
علاوه بر این منیزیم موجود در سولفات منیزیم با افزایش جذب نیتروژن و بهبود فسفر در بذرها سبب رشد گیاهان می شود، گوگرد موجود در سولفات منیزیم سبب تولید ویتامین های لازم خاک شده و به رشد خاک و گیاهان کمک می کند.
کاربرد منیزیم سولفات در تمامی محصولات زراعی و باغی می تواند مورد استفاده قرار بگیرد، این ترکیب شیمایی به دلیل اینکه حلالیت بالای به نسبت آهک دولومیتی دارد می تواند به صورت اسپری برای شاخ و برگ های درختان مورد استفاده قرار بگیرد.
یکی از مزیت های مهمی که سولفات منیزیم دارد این است که استفاده از آن هیچ گونه تغییی در PH خاک ایجاد نمی کند. زیرا محلول سولفات منیزیم در مقایسه با محلول آهک دولومیتی بی طرف است.
سولفات منیزیم علاوه بر اینکه در خاک تاثیرگذار است می تواند به عنوان محصولات خوراکی برای طیور و دام مورد استفاده قرار بگیرد.
بدن دام های نشخوارکننده از منیزیم فراوانی تشکیل شده اما گاهی به دلیل اینکه برخی از دام ها منیزیم بالای دفع می کنند موجب ضعیف شدن بدن آنها شده و در برخی از مواقع موجب تلف شدن حیوان می شود.
سولفات منیزیم به صورت تزریقی و یا به صورت خوراکی برای دام های نشخوارکننده خصوصا دام های سنگین مورد استفاده قرار می گیرد.
سولفات منیزیم علاوه بر رشد خاک و گیاهان به عنوان خوراک دام نیز موزد استفاده قرار می گیرد استفاده از این محصول سبب افزایش متابولیسم حیوانات می شود.
1- افزایش مواد مغذی در تغذیه
2- قوی کردن دام و بهبود گوشت آن
3- بهبود کیفیت و کمیت محصولات لبنی
1- به عنوان افزودنی در مواد غذایی
2- توليد مکمل های غذایی
3- کمک به افزایش عطر و طعم غذا
کاربرد سولفات منيزيم در پزشكي:
1- توليد داروهاي جلوگیری از زایمان زودرس و بیماری های گوارشی
2- داروهاي ضد التهاب و ضد درد حين جراحي
کاربرد سولفات منيزيم در صنايع ديگر:
1- صنعت چاپ و دفع پسماند رنگرزی گوارشی
2- سفید کردن خمیر پسماند روزنامه
3- افزایش درجه رنگ فرمولاسیون جوهر
4- سنتز سولفید ارگانیک و منیزیم استارات
5- خشک کردن حلال ارگانیک
6- افزایش ظرفیت ضد یخ بتون
سولفات منیزیم در صنعت بهداشت نیز مورد استفاده قرار می گیرد از این ترکیب شیمایی برای ساخت لوسیون ها ، کرم های بهداشتی استفاده می شود.
برخی از کارخانجات تولید مواد آرایشی و بهداشتی از سولفات منیزیم برای تولید کرم های لایه بردار استفاده می کنند.
ترکیب شیمایی موجود در سولفات منیزیم سبب اسکراب صورت می شود برخی از افراد از سولفات منیزیم برای شستشوی صورت استفاده می کنند این ماده سبب پاکسازی صورت شده و منافذ پوست را کوچک تر می کند.
البته برخی از افراد از سولفات منیزیم که در عطاری ها به فروش می رسد به عنوان ماده خوراکی استفاده می کنند اگرچه شظاهر سولفات منیزیم شباهت زیادی به نمک خوراکی دارد ولی طمع آن تلخ است.
برخی از مردم خوردن این ماده را در برنامه غذایی خود قرار می دهند، البته باید توجه داشت که زیاده روی در خوردن سولفات منیزیم سبب مسمویت غذایی می شود.
سولفات منیزیم خاصیت درمانی دارد برخی از افراد از سولفات منیزیم به عنوان تسکین دهنده دردهای عضلانی استفاده می کنند منیزیم موجود در این ترکیب شیمایی می تواند در کاهش استرس، کمک به خوابیدن و همچنین کمک به بهبود یبوست افراد مورد استفاده قرار بگیرد.
بسیاری از ورزشکاران از سولفات منیزیم برای تسکین دردهای عضلانی که در ورزش متحمل می شوند استفاده می کنند ، روش استفاده آنان از این ماده به این صورت است که سولفات منیزیم را در یک وان پر از آب گرم حل کرده و به مدت کوتاهی در آن قرار می گیرند تا سولفات منیزیم از بدن آنها سم زدایی کند.
1- ميزان و سرعت حلاليت سولفات منيزيم در آب از خصوصيات مهم اين محصول مي باشد. از نقاط قوت سولفات منيزيم آويكم (Avichem-Mg) سرعت و ميزان حلاليت آن در آب ميباشد. سولفات منيزيم آويكم بصورت كامل در آب حل شده و حاوي حداقل 9.65 درصد منيزيم، 16 درصد اکسید منيزيم و 32 درصد SO3 محلول می باشد.
2- سولفات منيزيم با كيفيت بايد بصورت پودري و داراي كمترين ميزان فلزات، شبه فلزات ناخالص و سمي باشد. بطور مثال ميزان كم فلزات نيكل، آلومينيوم، سرب و آرسنيك در سولفات منيزيم از خصوصيات مهم این محصول می باشد. سولفات منيزيم آويكم (Avichem-Mg) باتوجه به نتايج آناليز شيميايي آن، داراي حداقل میزان ناخالصی است.
3- سولفات منيزيم آويكم (Avichem-Mg) با آخرين تكنولوژي توليد و بسته بندي مي گردد. همچنين دانه بندي اين محصول يكنواخت و در شکل کاملا پودري قابل عرضه ميباشد.
4- تاريخ انقضاي سولفات منيزيم آويكم (Avichem-Mg) يك سال از تاريخ توليد آن ميباشد.
کیسه های لایه دار 25 کیلویی و مقاوم به رطوبت
عنصر منیزیم در دوز مصرف بالا می تواند برای گوسفندان سمی باشد، از این رو به حیوانات اجازه خوردن و نوشیدن پودر منیزیم سولفات یا مایع غلیظ داده نشود.
حجم حمام مصرف را دانسته و مقدار منیزیم را به دقت اندازه بگیرید تا از همین دوز بیشتر نشود.
از مقدار سولفات منیزیم که دامپزشک تجویز کرده بیشتر استفاده نکنید.
مواد شیمیایی را دور از دسترس کودکان و در جای خشک و خنک و به دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری شود.